Kawlram i zungkhar caan saubik hi April 13-16 “Zilawngpuai” titoih puai le Kawl kumthar April 17-21 tianghi a tu ah cun zungkhar chih a si. Hi titoih puai hi aliam cia kum 500 in an rak thokmi Kawl Buddhist baiknak hna nih an sunsak ngai ve mi a si. Hi caan poah ah Laimi cozah rian a tuanmi hna nih kamkhat lei in an rak i ngeih tuk ve mi cu Kawl zilawngpuai caan ah ram kan vai hna lai tin hawi an ni sawm. Ka hngakchiat lio ah ka pa le a hawi le hna he ramviah an rak i sawm tawnhna i zilawngpuai a phanh can poahpoah ah ram an rak vai tawn. Ramvaih duh ruangah ramsa atamnak khau lei khuauk bawi sinah ca an kuat cia hna khuami hna he ramviah nak meeting hna an tuah tawn. Tukum cu khauzei fing le tlawng, phong le hawrkhuang zawn hi zolo kan tuk lai cun meikhaan kan hothna lai ti sakah nak ding khuakhan hi biathaw bik le lung diriam ngai in cheihbik mi a si tawn. Laitlang pumpuluk kan ramchung um saram hna caah cun ṭihanung bik caan le saram an paam bik caan a si. Kumkhat hnu kumkhat saram an ci a miṭ duahmah bantuk in sakah a har chinchin i zeibantuk saṭil zuva hna poahhmanh hi kah le hloh an si. Kan ţhangcho kan ti motor le motor cycle hna dumtawk in kan hmang kho hna cang i tivarek tehna tiang ngatlaih ah dynamo hna kan hmang tikuang chung a nungmi an ci kan hloh dih. Ramviah le khaanhot ruah ah a phuphu in kan i sawm hna kan ramchung ramsa hna cu zuamchung kan hloh hna. Tukum Laitlang lei thawngchia hnalak ah Cikha peng Suangdim khua ah minung 20 mei khaan an hot nak ruangah minung 16 bak an thi ti thawng hna zeitluk ṭih nung thawngchia dah an si.
Lairam i saram hnalakah sakhi, sazuk,neng, saza,sakuh hna valah,vaking,varit,vavu hna hi hmuhtambik le ramvai kipnih kah bik an si. Hi saram hna hi April in July thla chungah fa pawi caan le an karh caan bik lio a si. A cheukhat saṭil hna cu fa an pawi caan le an kharh caan a dang. Laimi hna ram kan vaih ning phunghnih in ṭhen khawh an si. Ramviah azuam caah ram a via mi le pheisa hmuh nak ruangah tin a um. Azeibantuk i ram kan vaih zongah kan lungchung tal in ṭheih hrimhrim ve ding cu saram ṭilva hna nih an kan celh ti lo kan hloh dih ngawt hna ti tal hi ramvai mi hnanih ram nan vaih cuahmah lio zongah vun ruat ve chih uh ti sawm kan duh hna. Ramvaih sakah tihi vawlei cung ramkip nih an ngeih mi le an zuam ngai ve cio mi a si ve. Siangpahrang hna tiangnih ramviah nak le ram viah caan ti tiang in nunphung bantuk an ngei hna i an sunsak ngai. Tuahhlah tin thlohkhawh mi a si lo. Cu vebantuk in kan Lairam zongah ramvai hlahuh tiah thlohkhawh le khamhkhawh ding a si lai lo nan minung kan sinak, chiaṭha tleidan khawhnak tal in kan ruahawk le kan zulhding a si. Kawl cozah nih aphungmen cun forest laws a saui ve ko nan a ho nih nan zulh khawh ding cu ka va zum kho lo dah. “National wildlife conservation” Saram kilkhawi nak an tuah nak tete balte an um. Aphungmen “on the paper” lawng deuh kan ti lai cu. Aţhangcho caimi ram hna ahcun ramvaih caan hi a mah le tikcu tete in an um i ramvia a duh mi poah nih ramviah nak license cozah sinah lak a si. Ramsa zeibantuk phun le pazeizah dah na kah lai timi le khuazei ram chung lawngah sapel khawh a si ti mi law ṭha tein an ngai. Acheukhat saram, ram ui le ngalhriang hna hi cu duh tik caan le duh zah poah kahkhawh an si. Ṭhathnem nak a chuahpi mi saram an si lo. Lo i cinthlak mi an hrawh, ram ui hna nih saṭil an zuatmi an seh. Ramsa an zohkhenh hna ning le ramviah ning an dan tete hna Laimi ram kan viahning he cun kan ni dang ngai. Inzuat saṭil hna caah le minung hna caah pawngkam ṭhilumtuning he a buaktlak khawh nak ding in ramsa an zohkenh ning le ramviah zuam mi hna caah ramviah ningcang ti deuh in an ṭhen. Ramsa kah lo in an khamh ah cun an karh tuk lai i minung caah harnak an chuahpi sual lai ti ruangah le a hleituk in an karh nak hnga lo sakah caan tin an ownh bantuk in an ci a mih lo nak hnga an phol caan le fa an hrin caan hna hi ramviah an khamh. Cu bantuk in ngatlaih caan le vapel caan tehna hi amah le tikcu caan ning tein law an um dih. Hitluk ram thancho nakah saram an tam hi khauruahhar a si ko. Ramvai kip nih sa an kahdih cio. Lailei vialah ramsa kan duh poah in kah a si ko nan ,zei ruangahdah ramvai kipnih sa an kahkhawh ti lo? Western le Europe um Laimi chuekhat hna cu ramviah nak meital ṭhaṭha an ngei hna i anmeithal ah durbing a talchih mi an si hna tikah Lailei bantuk in mahduh poah in sakah cu siseh law ramsa nih a celh hna lai lo. Laimi ramvai hna nih an meital hna nan i ngeih khawh ve lo cu Kan ram saṭil hna caah cun Amen bak a si. Laimeital hmanh in saṭil nih an celh bak hna lo kha muh.
Tanzania ram ah cun Eco-tourism thancho nak caah vawlei cung i ramvaih zuam mi hna ramvaih khawh a si “safari tour” tin ramviah nak lei in pheisa a kawl mi hna zong an um ve. England ram ah le lentecelh phunkhat bantuk in an aur tukmi vakah nak in vakap zuam pawl an lem hna. America company hnanih le ramvai mi pawl herhhai meital, keden, riahbuk, ruksai,durbing ramviah daan cauk tehna chuah in pheisa a kawl ve ning a si.
No comments:
Post a Comment